6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (‘Kanun’), kişisel verileri işlenen ilgili kişilerin başta özel hayatın gizliliği olmak üzere temel hak ve özgürlüklerini korumak ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları kuralları düzenlemek amacıyla 7 Nisan 2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanun’un 5. maddesinin 2. fıkrasında öngörülmüş olan istisnalar dışında, kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemeyecek; üçüncü kişilere ve yurtdışına aktarılamayacaktır. Veri sorumluları ve/veya veri işleyenler, Kanun’da yer alan düzenlemelere riayet etmemesi durumunda, kanunda düzenlenmiş olan yaptırımlara tabi olacaklardır. Bu makalede, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun hangi hallerde uygulanmayacağını ve kanunda geçen istisnaların neler olduğunu inceleyeceğiz.
6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun hangi hallerde uygulanamayacağı, kanunun 28. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddede, bazı durumlarda 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun hiçbir hükmünün uygulanamayacağı, bazı durumlarda ise bazı hükümlerin uygulama alanı bulamayacağı hüküm altına alınmıştır. 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun 28. maddesinin 1. fıkrası uyarınca,
Kanun aşağıdaki hallerde külliyen uygulanmaz:
- Kişinin, kendisiyle veya aynı konutta yaşayan aile fertleri ile ilgili faaliyetler kapsamında gerçek kişiler tarafından veri işlenmesi durumunda, kişisel verilerin üçüncü kişilere verilmemesi ve veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklere uyulmak kaydıyla, istisnai olarak 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun hükümleri uygulanmaz.
- Kişisel verilerin, resmi istatistik yoluyla anonim hâle getirilmeleri şartıyla, planlama, araştırma ve istatistik gibi amaçlarla işlenmesi durumu da istisnadır.
- Milli savunma, milli güvenlik, kamu güvenliği, kamu düzeni, ekonomik güvenlik, özel hayatın gizliliği veya kişilik hakların ihlal edilmemesi gözetildiğinde; veya faaliyetin suç teşkil etmemesi şartıyla, tarih, edebiyat, sanat veya bilim amacıyla veya ifade özgürlüğü kapsamında kişisel veri işlenmesi durumunda 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uygulanmayacaktır. Buna ek olarak, kamu düzeni, milli güvenlik, kamu güvenliği, milli savunma veya ekonomik güvenliğin tesisi amacıyla bu hususa ilişkin olarak kanunla görevlendirilmiş ve yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen koruyucu, önleyici ve istihbarat faaliyetleri kapsamında kişisel veri işlenmesi de bu madde kapsamındadır.
- 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun uygulanmayacağı son istisna, yargılama, kovuşturma, soruşturma veya infaz işlemlerine ilişkin olarak infaz mercileri veya yargı makamları tarafından kişisel verilerin işlenmesi durumudur.
Yukarıda saymış olduğumuz durumlarda, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun hiçbir hükmü uygulanmayacaktır.
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun 28. maddesinin 2. fıkrasında, kanunun bazı maddelerinin uygulanmayacağı durumlar düzenlenmiş olup, madde metni şu şekildedir:
“(2) Bu Kanunun amacına ve temel ilkelerine uygun ve orantılı olmak kaydıyla veri sorumlusunun aydınlatma yükümlülüğünü düzenleyen 10 uncu, zararın giderilmesini talep etme hakkı hariç, ilgili kişinin haklarını düzenleyen 11 inci ve Veri Sorumluları Siciline kayıt yükümlülüğünü düzenleyen 16 ncı maddeleri aşağıdaki hâllerde uygulanmaz:
- Kişisel veri işlemenin suç işlenmesinin önlenmesi veya suç soruşturması için gerekli olması.
- İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş kişisel verilerin işlenmesi.
- Kişisel veri işlemenin kanunun verdiği yetkiye dayanılarak görevli ve yetkili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca, denetleme veya düzenleme görevlerinin yürütülmesi ile disiplin soruşturma veya kovuşturması için gerekli olması.
- Kişisel veri işlemenin bütçe, vergi ve mali konulara ilişkin olarak Devletin ekonomik ve mali çıkarlarının korunması için gerekli olması.”
Bu madde uyarınca, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun temel ilkelerine ve amacına uygun ve bunlarla orantılı olması şartıyla, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun 10. ve 16. maddeleri hiç uygulanmaz.
Kısaca, yukarıda belirtilen haller dışında 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun hükümleri uygulanacaktır. Yukarıdaki hallerden biri dahi söz konusu ise kanun hükümleri kanuni düzenlemeye uygun olarak kısmen veya tamamen uygulanmaz. Veri işleyen ve veri sorumlularının, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun tamamen veya kısmen hangi durumlarda uygulanmayacağını bilmeleri önemlidir.