Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler bölümünde de bulunan 43. Maddesi uyarınca; Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan kıyılarla ilgili olarak Türkiye'de çok sayıda kanun, yönetmelik ve tüzük bulunmaktadır. 43.madde uyarınca; deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.
Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkan ve şartları kanunla düzenlenir. Bunlardan birincisi, 1984 yılında yapılan ilk Kıyı Kanunu'dur. Bu kanunun 1986 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından kıyının kamu yararına kullanım şartlarını yerine getirmemesi nedeniyle iptal etmesinin ardından 1990 yılında çıkarılan ve halen yürürlükte olan 3621 sayılı yasa yapılmıştır.
3621 sayılı Kıyı Kanunu ve Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’te; sahillerde yapılacak rekraktif amaçlı iskelelere ilişkin 2020 yılında yeni düzenlemeler yapıldı. Kanunda getirilen düzenleme çerçevesinde kıyı mevzuatına ilk kez “Rekreatif Amaçlı İskele” tanımı eklenerek, bu iskelelerin kanunda belirtilen alanlarda ve imar planı onaylanmaksızın yapımı imkanı tanınmıştır. Rekraktif amaçlı iskeleden anlamamız gereken, sahillerde güneşlenme ve denize girme amacı bulunan iskeledir. 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu kapsamındaki alanlarda Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı müşterek, diğer alanlarda ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığında belirlenecektir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın düzenlemesi sayesinde sahillerde iskele kirliliğine son verilmesi planlanmaktadır. Detaylandırmak gerekirse; iskeleler denize girilmesinin mümkün olduğu kumluk, çakıllık kıyı alanlarında yapılamayacak, sadece denize girmenin ve kıyıda güneşlenme imkanının bulunmadığı, kıyının kayalık karakter gösterdiği alanlarda yapılabilecek. Rekreaktif amaçlı iskeleler çevreye duyarlı, sökülüp takılabilir ahşap ve benzeri malzemeden yapılacak. Yalnızca denize girme, güneşlenme ve amatör su sporları gibi faaliyetleri gerçekleştirmek amacıyla kullanılacaktır.
Rekraktif amaçlı iskele teklif başvurusu, Genelgede belirtilen bilgi ve belgelerle Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne yapılmaktadır. Yer seçimi ve diğer hususlar İl’de kurulan komisyon marifetiyle değerlendirilir.
Genelge yürürlük tarihi itibari ile;
- Mevcut imar planı veya protokole göre irtifak hakkı, kullanma izin sözleşmesi veya kiralaması yapılmış iskelelerden, kalan izin süresi; 31/12/2030 tarihinden önce sona erenler izin süresi sonuna kadar, 31/12/2030 tarihinden sonra olanlar ise en çok 31/12/2030 tarihine kadar kullanılabilir.
- Yapı kayıt belgesi bulunan iskelelerden, Genelgede belirtilen kurallara uygun olduğu komisyonca tespit edilenler; 3 ay içinde gerekli izinleri tamamlar ise en çok 31/12/2030’a kadar izinlendirilebilir.
- İmar planı onaylanmış, ön izinden kullanım iznine geçiş aşamasında olan iskelelerden Genelgede belirtilen kurallara uygun olanlar en çok 31/12/2030’a kadar izinlendirilebilir.
- Onaylı imar planı bulunmamakla birlikte ön izin sözleşmesi devam eden veya imar planı bulunsa bile ön izin/kullanım izni/irtifak hakkı sözleşmesi veya kira sözleşmesi bulunmayan iskeleler; Genelgede belirtilen kurallar kapsamında değerlendirilir, var ise imar planları veya protokolü iptal edilir.
- Ruhsatsız, ruhsat ve eklerine aykırı yapılmış, yapım amacına aykırı kullanılanlar hakkında 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yıkım işlemleri uygulanır.
Genelgenin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle 10/7/2007 gün ve 5028 sayılı (2007/7) "Ahşap İskeleler" konulu Genelge ile 19/1/2011 gün ve 504 sayılı (2011/1) "Ahşap İskeleler, Kum Tutucu Kıyı Yapıları" konulu Genelge iptal edilmiş olup, yürütülmekte olan tüm iş ve işlemler de dâhil, 6/4/2021 tarih ve 724322 sayılı (2021/5) "Rekreatif Amaçlı İskeleler" konulu Genelgede belirtilen hususlara uyulacaktır.
Kaçak yapılarla mücadelede atılan önemli adımlardan sonra sırada iskelelerin yapımına standart getirilmesi gündem olmuştur. Dolayısıyla; kıyılardan Anayasa ve diğer kanunlarda da belirtildiği gibi herkesin eşit bir şekilde faydalanmasının sağlanabilmesi amaçlanmaktadır. Kıyılarla ilgili yetkili bir idari yapının oluşturulması ve bunun mevcut hükümetlerce de tam olarak desteklenerek koruma ve gelişme planlarının da buna göre uygulanması gerekmektedir.
KAYNAKÇA
https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/normallesmeyle-hareketlendi-fiyatlar-70-bin-tlye-kadar-cikiyor-taleplere-yetisemiyorlar-41829497
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/27079
https://mpgm.csb.gov.tr/rekreatif-amacli-iskele-genelgesi-yururluge-girdi-duyuru-415052